„ვინც ურჩხულებს ებრძვის, ფრთხილად უნდა იყოს, რომ თავად არ იქცეს ურჩხულად. და როცა დიდხანს უყურებ უფსკრულს, უფსკრულიც იწყებს შენში ყურებას.“ ნიცშეს ეს სიტყვები დიაგნოზია, მაგრამ ჩვენ უკვე დიაგნოზის მიღმა ვართ. ჩვენ გავცდით იმ წერტილს, როცა უფსკრული გვიყურებს. გუშინ ჩვენ ვნახეთ მომენტი, როცა უფსკრულმა ჩვენში ამოხეთქა. ისტორია გაიყინა და წარმოიქმნა ზნეობრივი შავი ხვრელი — წერტილი, სადაც ადამიანურობის ყველა კანონმა ძალა დაკარგა და არარაობის ყინულოვანი სამეფო დადგა. ეს არ იყო პოლიტიკური აქცია, ეს იყო სულის სრული და უპირობო კაპიტულაცია ბოროტების წინაშე.

სიტყვები, რომლებიც გაისმა — „მაინც კიბო გაქვს, მალე მოკვდებიო“ — არ არის ფრაზა. ეს არის ანტი-ლოგოსი. თუ იოანეს სახარება სამყაროს შექმნას სიტყვას უკავშირებს, ეს იყო სიტყვა-განადგურება, სემანტიკური იარაღი, რომელმაც უარყო ღმერთი, ადამიანი და ყოველივე წმინდა. მისი მიზანი იყო ადამიანის სულიერი განადგურება მის ყველაზე მყიფე, ყველაზე დაუცველ მდგომარეობაში.

ჰანა არენდტი გვასწავლიდა „ბოროტების ბანალურობას“ — დაუფიქრებლობით, სხვის ადგილას თავის წარმოდგენის უუნარობით გამოწვეულ საშინელებას. მაგრამ აქ საქმე გვაქვს რაღაც უფრო ღრმასთან. ეს აღარ არის ბანალურობა, ეს არის სხვისი ტანჯვით ტკბობის მარკიზ დე სადისეული, პირველყოფილი, ბნელი წყურვილი. ადამიანი, რომელიც ამას ამბობს, არარაობის ქურუმია, ნიჰილიზმის მოციქული, რომელიც საკუთარი არსებობის გასამართლებლად სხვის ტრაგედიას იყენებს. ეს არის უსუსურის შურისძიება სულით ძლიერზე, რადგან ტანჯვის ღირსეულად ზიდვა უდიდესი სიძლიერეა. ამ სიტყვებით მან ოპონენტს კი არ დაადგა ეკლიანი გვირგვინი, არამედ საკუთარ თავს სამუდამოდ დააფარა იდიოტის ჩაჩი.

დანტე ალიგიერი „ღვთაებრივ კომედიაში“ ჯოჯოხეთის მეცხრე, უკანასკნელ წრეში მოღალატეებს ათავსებს. არა მკვლელებს, არამედ მათ, ვინც უღალატა ნდობას, სიყვარულს, ადამიანურ კავშირს. ის, რაც მოხდა, სწორედ კაცობრიობის ფუნდამენტური პრინციპის ღალატი იყო. ეს იყო იუდას ამბორი, ოღონდ არა 30 ვერცხლის, არამედ პოლიტიკური სიძულვილით გამოწვეული წამიერი, სატანური ეიფორიის ფასად.

და რატომ გვეხება ეს ყველას? რადგან, როგორც ჯონ დონი გვასწავლიდა, „არც ერთი ადამიანი არ არის კუნძული... ნებისმიერი ადამიანის სიკვდილი მე მაკლებს“. ეს ზარი გუშინ ყველასთვის დაირეკა. მან გვამცნო, რომ ჩვენი საზოგადოებრივი ორგანიზმი მძიმედ არის დაავადებული. ეს არ არის ერთი ადამიანის პირადი დაცემა; ეს არის იმ კოლექტიური სიგიჟის, იმ იდეოლოგიური სექტანტობის მეტასტაზი, რომელიც წლებია, გვშხამავს. როდესაც „რევოლუციური მიზანი“ ამართლებს ყველაფერს, როდესაც პოლიტიკური იარლიყი — „ქოცი“ — ადამიანურ სახელს სრულად ანაცვლებს, მაშინ მსგავსი ფრაზები გარდაუვალია. ალბერ კამიუს „შავი ჭირივით“, ჩვენი სიძულვილის ეპიდემიამ დაგვავიწყა, რომ იარლიყების მიღმა დგას ადამიანი: შვილი, მამა, მეუღლე. ეს სულიერი განგრენაა, რომელიც, თუ არ მოიკვეთა, მთელ ერს გაანადგურებს.

„ბოროტსა სძლია კეთილმან, არსება მისი გრძელია,“ — წერდა რუსთაველი. „კაცად ვარგა, თუნდ იყოს წარმართი,“ — გვასწავლიდა ვაჟა. მართლა გვჯერა ამის დღეს? გუშინ, იმ ქუჩაზე, ბოროტმა კი არ სძლია, ბოროტმა იზეიმა. მან დაგვანახა, რაოდენ თხელია ცივილიზაციის აპკი. იმ ერთმა ფრაზამ ფეხქვეშ გათელა და შეურაცხყო არა მხოლოდ ერთი ადამიანი, არამედ მთელი ჩვენი კულტურული კოდი, ჩვენი წინაპრების ღირსება. ეს იყო პირდაპირ სახეში შეფურთხება ყველაფრისთვის, რითიც ოდესმე გვიამაყია.

ეს ტექსტი არ არის შერიგებისკენ მოწოდება. შეუძლებელია შეურიგდე იმას, ვინც შენს ტრაგედიაზე ზეიმობს.

ეს არის განაჩენი.

განაჩენი იმ მორალური სიცარიელისთვის, რომელმაც ეს სიტყვები შვა.

ეს არის საბოლოო გაფრთხილება, რომ უფსკრული ჩვენში აღარ იყურება — ის უკვე ჩვენშია, ჩვენს სისხლში, ჩვენს ფიქრებში. და თუ ჩვენ, მთელმა საზოგადოებამ, არ გამოვიმუშავეთ კოლექტიური იმუნიტეტი ამ სენის მიმართ და არ მოვახდინეთ ამ ბოროტების სრული და უპირობო იზოლაცია, მაშინ ჩვენ, როგორც ერს და როგორც საზოგადოებას, მომავალი უბრალოდ არ გვექნება.

ჩვენ დავიმსახურებთ იმ სიბნელეს, რომელსაც ასე მონდომებით ვქმნით.

ირაკლი ყიფიანი 

04.09.2025